Đài tưởng niệm những nạn nhân bị tàn sát dưới chế độ diệt chủng Pol Pot và bè lũ Khmer Đỏ .
Phnom Penh tiếng Khmer là đồi Bà Penh . Ngày 17 tháng 4 năm 1975 Khmer Đỏ tiến vào thành phố này và ngay lập tức tất cả dân chúng phải di chuyển về vùng " kinh tế mới " , liên tiếp 4 năm sau đó Phnom Penh biến thành thành phố ma , cũng như trên khắp đất nước Kampuchia , đã phải chịu đựng quá nhiều đau thương mất mát dưới chế độ diệt chủng của Pol Pot và bè lũ Khmer Đỏ .
Thủ đô của Kampuchia nay đã hồi sinh , dân số đã vượt quá 2 triệu người chia cho 7 quận . Khu trung tâm có phố xá đông vui nhứt nằm ở phía tây của đại lộ bờ sông - Sisowath Quay , giới hạn ở phía bắc là đồi Bà Penh với chợ đêm và phía nam là cung điện hoàng gia . Có rất nhiều nơi để du khách thăm quan : Chùa Bạc trong khu cung điện hoàng gia , cạnh đó là bảo tàng viện quốc gia , mấy cái chợ rất lớn , nhà tù Toul Sleng , tượng đài Việt Nam - Kampuchia , du lịch trên sông v . . . v . . .
Hơn 8.000 sọ người bị Khmer Đỏ sát hại đang được trân trọng lưu giữ trong đài tưởng niệm .
Lần này ghé Phnom Penh mình ghé thăm cánh đồng chết - The Killing fields và đồi Bà Penh . Cánh đồng chết nằm ở làng Choeung Ek cách Phnom Penh 15km về hướng nam , nửa đường có cây cầu vượt và mấy cây số đường đang được xây dựng nên bị kẹt xe và bụi bặm quá trời ! Đây thực chất là một trại tập trung lớn của Khmer đỏ , đã bắt giử , tra tấn và tàn sát dã man hàng chục ngàn người . Năm 1980 đã đào thấy được 8.985 xác người , nhiều xác còn bị trói và bịt mắt , trong hàng trăm hố chôn người tập thể . Năm 1988 một đài tưởng niệm các nạn nhân của chế độ diệt chủng Pol Pot đã được dựng lên , bên trong đài còn trân trọng gìn giữ hơn 8.000 sọ người ! Khách đến viếng sẽ được trao một tai nghe bằng đủ thứ ngôn ngữ , có cả tiếng Việt để khách có thể vừa trầm ngâm đi qua những hố chôn người tập thể vừa được nghe thuyết minh rõ ràng những gì đã xảy ra với hàng chục ngàn người xấu số từ tháng 4 năm 1975 đến tháng 1 năm 1979 trên cánh đồng chết chóc này .
Chùa Bà Penh - Phnom Penh
Chùa Bà Penh được dựng trên một ngọn đồi cao 27m từ năm 1373 và đã được trùng tu nhiều lần , trong tháp to sau chùa là nơi giữ tro của vua Ponhea Yat , 1405 - 1467 , ông vua này là người đã lập ra kinh đô Phnom Penh năm 1434 . Sát bên chùa Bà Penh có một cái đền mà đa số khách đến thăm là người Tàu và người . . . . Việt Nam nên không khí rất là . . . . quen thuộc với ta : nhang đèn nghi ngút , rồi đốt vàng mã ngợp trời và đương nhiên không thể thiếu heo quay nguyên con để cúng Bà như ở chùa Bà Chúa Xứ ở Châu Đốc !
Bờ kè sông Tonle Sap và sông Mekong , với đại lộ Sisowath Quay - Phnom Penh .
Chiều chiều bà con kéo nhau ra quãng trường rộng mênh mông trước cung điện hoàng gia và bờ kè bên sông để hóng gió và tổ chức . . . . tiệc gia đình ! Bờ kè ven sông Tonle Sap và sông Mekong được thiết kế và xây dựng " đàng hoàng hơn to đẹp hơn " , nhìn ra phía sông sẽ thấy cả 2 con sông , Tonle Sap và Mekong vì 2 con sông lớn gặp nhau tại đây , nhìn vào bờ sẽ thấy hàng quán chi chít không thiếu một thứ gì . Riêng chiều rộng của bờ kè cộng thêm đại lộ Sisowath Quay chắc sẽ hơn cả trăm thước , hoành tráng , đi dạo lên dạo xuống bao nhiêu lần cũng không chán !
Một ngả 3 góc phố ở đại lộ Sisowath Quay, nhìn ra sông Tonle Sap và sông Mekong .
Xe máy 3 bánh chở khách cũng được thiết kế lại , đẹp hơn gọn hơn hiệu quả hơn . Cũng có cả xích lô giống y như ở bên ta , chắc từ bên Việt Nam đem qua vì trên xe ta thấy có bác tài xích lô với tác phong cũng rất quen thuộc đối với ta : mặc kệ trời đất , làm lai rai mấy ly rồi chợp mắt một tí , lát nữa sẽ làm việc tiếp ! Bên này còn có sáng kiến là " xe nước mía lưu động " trên chiếc xe máy làm lại thành xe 3 bánh . Còn chuyện đổi tiền thì vô cùng thoải mái , gần chợ đêm là chợ đổi tiền , hay là có tiền nước nào đem ra cũng đổi được tuốt luốt hết !
Nguyễn Chí Hoài Nhơn