
Năm 1736, cao trên rặng núi Andes ở Nam Mỹ, thời bấy giờ là thuộc địa của Spain, một phái đoàn thuộc viện Hàn Lâm Khoa Học Pháp dưới sự hướng dẫn bởi bác học Charles-Marie de La Comdamine sau nhiều năm nghiên cứu và đo đạt đã xác định vị trí của Equator (đường Xích Đạo). Con đường tưởng tượng chia quả đất làm hai phần, Bắc Bán Cầu và Nam Bán Cầu. Ngoài ra họ cũng chứng minh quả đất không tròn như mọi người nghĩ nhưng nở lớn ra ở Equator (biến dạng do lực ly tâm khi trái đất quay). Vùng đất này, sau khi giành được độc lập từ Spain, hãnh diện về sự kiện lịch sử và địa điểm đặc biệt này đã chọn tên nước là Republic of Ecuador (Ecuador là tiếng Spanish cho Equator).
Năm 1936, Chính phủ Ecuador xây dựng một tượng đài kỷ niệm 200 năm sự kiện xác định vị trí của Equator. Năm 1979 tượng đài này được thay bằng một tòa tháp cao trên đỉnh có quả địa cầu với bốn mặt đông, nam, tây, bắc nằm trong một công viên mang tên "Mitad Del Mundo" tiếng Spanish có nghĩa là "Chính giữa thế giới". Một đường sơn vàng chạy qua giữa tượng đài trong công viên được cho là vị trí chính xác của Equator. Công viên Mitad Del Mundo là nơi thu hút rất đông du khách đến viếng cảnh và chụp hình kỷ niệm khi đến Ecuador.

Do ở một vị trí rất đặc biệt nên Equator cũng có những đặc tính khá đặc thù:
Ngọn núi Everest cao 8.488 m được cả thế giới biết đến là ngọn núi cao nhất thế giới "tính từ mặt biển". Nhưng nếu "tính từ trung tâm trái đất" thì ngọn núi ít ai biết đến Chimborazo ở Ecuador cao nhất thế giới, hơn Everest 2.168 m (do trái đất phình ra ở Equator).
Ông bà ta thường nói “Tháng năm chưa nằm đã sáng, tháng mười chưa cười đã tối” vì VN nằm bắc bán cầu từ vĩ tuyến 9° đến 23°, bình minh và hoàng hôn tùy vào địa phương, vị trí của trái đất và mặt trời. Ecuador nằm trên đường Equator ở vĩ tuyến 0°, mặt trời mọc và lặn quanh năm không đổi 6 giờ sáng và 6 giờ chiều, nói cho chính xác, xê dịch chỉ 14 phút. Trái lại ở Bắc Cực hay Nam Cực họ có 6 tháng ban ngày và 6 tháng ban đêm.

Trái đất quay về hướng đông một vòng mỗi 24h, người đứng ở đầu hai trục sẽ có vận tốc với trung tâm trái đất là zero, người ở trên đường Equator sẽ có vận tốc cao nhất 1669.8 km/giờ, tương đương với 463.9 m/giây, vận tốc âm thanh là 340 m/giây (ở mặt biển). Với một người bình thường sống ở Equator, vận tốc này chẳng ảnh hưởng gì đến cuộc sống hay sinh hoạt hằng ngày nhưng với các khoa học gia không gian đây là một con số rất quan trọng. Một phi thuyền được phóng đi từ Equator về hướng đông sẽ có vận tốc ban đầu là 1669.8 km/giờ, một vận tốc rất cao, để đạt đươc vận tốc này từ zero, sẽ cần rất nhiều nhiên liệu. Đây cũng là lý do các giàn phóng phi thuyền thường nằm gần đường xích đạo để tận dụng yếu tố vận tốc ban đầu cao và cũng tiết kiệm nhiên liệu khi phải điều chỉnh đường bay. Phần lớn các vệ tinh được phóng lên không gian là vệ tinh truyền thông cần phải đặt vào quỹ đạo cao 36.000 km, ngay trên đường Equator để giữ được vị trí cố định với trái đất khi trái đất quay quanh chính mình và quay quanh mặt trời. Tốn ít nhiên liệu có nghĩa là tải trọng (payload) có thể lớn hơn hay là không cần phải xử dụng động cơ hỏa tiễn mạnh hơn.

Ngày nay vị trí của một điểm được xác định dễ dàng và chính xác hơn bỡi các vệ tinh định vị. Vị trí chính xác của Equator không nằm ở Mitad Del Mundo nhưng cách nơi này 240m. Khi được hỏi về sự sai lệch này, các viên chức chính phủ cho biết, thế đất ở vị trí chính xác của Equator không được bằng phẳng để xây dựng một công viên rộng lớn như hiện nay và đường Equator có một chiều rộng 5 km.
Rất tiếc vị trí Equator được xác định ngày xưa đã không được đánh dấu và nếu có sai lệch xảy ra, sự khám phá này vẫn là một kỳ công đáng nể của tiền nhân.
Trần Quang Kim