Bài số 5 . Vượt biên giới Kampuchia - Lào và những ngày ở Hạ Lào .
Rời Stung Treng , theo quốc lộ 7 qua cầu sông Tonle Sekong , thêm 60km để đến biên giới Kampuchia - Lào . Đoạn đường này đã bị hư hao nặng , nhiều hầm hố , nhiều nơi chỉ còn đường đất , bụi bặm mù trời ! Khu vực này hoàn toàn vắng vẻ , phải gần đến cửa khẩu Dong Krolor mới có trạm xăng .
Đến cửa khẩu mình sững sờ trước khung cảnh " hoành tráng " của trạm biên giới này ! Lần cuối mình ghé qua đây là đầu năm 2012 , lúc đó vẫn còn lèo tèo mấy căn chòi gỗ vậy mà giờ đây cả hai bên , Kampuchia cũng như Lào đều là những cơ sở " đàng hoàng hơn , to đẹp hơn " ! Đúng là vạn vật đều thay đổi , chỉ có Ta là . . . ù lì , không thay đổi !
Thủ tục bên Kampuchia và Lào đều gọn và nhanh , công an cửa khẩu cũng như nhân viên hải quan nhắc đến việc đóng lệ phí có vẻ . . . ngập ngừng , thấy rất tội nghiệp nên mình mạnh dạn đưa tờ giấy bạc có mệnh giá lớn hơn và nói là anh em không cần thối tiền , cứ giữ lại để uống cafe , cả hai bên đều cười vui vẻ !
Vậy là lần vượt biên giới lần thứ ba thành công , đi tiếp trên con đường rất tốt , quốc lộ 13 - xương sống của giao thông nước Lào , chạy từ Hạ Lào xuyên cả nước lên đến tận Thượng Lào .
Hôm nay là ngày thong thả , cự li không dài nên không vội vàng , sau 5km có ngả 3 quẹo trái , đi thêm 1,5km đến thác Khon Phapheng . Đây là một khu vực to rộng với vô số ghềnh thác , tạo nên khung cảnh rất đẹp , hùng vĩ và cũng rất nguy hiểm ! Đã có nhiều trường hợp vì muốn có những hình ảnh " độc đáo " để cống hiến cho . . . facebook mà nhiều người đã coi thường sinh mạng và đã bị dòng nước mạnh cuốn rơi xuống thác và đã chết . . . vì nước !
Tại thác Khon Phapheng đã có công ty du lịch đầu tư làm cho hạ tầng cơ sở phục vụ thăm quan thác tương đối tốt , nhất là được an toàn hơn trước đây ! Chỉ tiếc là hiện nay đang tồn tại chế độ . . . " kỳ thị chủng tộc " ! Người nước ngoài phải mua vé giá cao hơn !
Tiếp tục trên quốc lộ 13 thêm 20km nữa có ngả ba quẹo trái đi 5km đến Ban Hat , xuống phà ô tô qua đảo Don Khong . Đến nơi không thấy phà đâu mà chỉ thấy . . . cây cầu Don Khong - Mekong sừng sững trước mắt ! Được đưa vào sử dụng tháng 10 năm 2014 .
Thay đổi nhiều quá ! Lần trước vào năm 2009 mình qua bằng phà đơn sơ , chỉ là mấy tấm ván ghép lại , để lên hai cái xuồng nhỏ dùng làm phà cho xe máy, cách bến phà ô tô ở đây chừng 5km về hướng bắc .
Thị trấn của cù lao nằm ở Mường Khong , chỗ bến phà xe máy trước đây . Vẫn là nhà nghỉ năm nào , cũng vẫn căn phòng nhỏ một giường nhỏ với cửa sổ nhìn ra khu vườn nhỏ . Đây chắc là một trong những nhà nghỉ đầu tiên trên cù lao này vì nhìn chung đang xuống cấp , bà chủ đã lớn tuổi và không quan tâm đến việc sửa chữa , bảo hành trang thiết bị .
Cậu bé con bà chủ , gặp mình là nhận ra ngay ! Lần này chàng đã lập gia đình , có cô vợ phụ trách cái nhà hàng ngay bên bờ sông , đã có một cháu gái nhỏ rất dễ thương và cậu ta cũng bắt đầu có . . . bụng phệ , ở tuổi mới 30 !
Sông Mekong ở đoạn miền nam Lào , gần biên giới với Kampuchia , rộng từ 10km đến 15km cắt vùng đất này thành vô số cù lao trên sông cho nên vùng này tên là Si Phan Don . Tiếng Lào si là 4 , phan là 1.000 , don là cù lao . Si Phan Don nghĩa là Bốn ngàn cù lao !
Và có thể còn nhiều hơn 4.000 cù lao , vì trong một khu vực nhiều trăm cây số vuông là cả hệ thống hàng trăm luồng sông bao quanh hàng ngàn cù lao , đại đa số là không người ở . Các bạn muốn sống theo kiểu . . . Robinson - Tôi với Trời bơ vơ , chắc chắn sẽ dễ dàng nhận nguyên một cù lao ở đây để tha hồ . . . múa gậy vườn hoang !
Về chuyện tiền bạc thì như sau : Trong chuyến đi xuyên Việt Nam - Kampuchia - Lào cuối năm 2009 , đổi 1usd = 4.000 riel Kampuchia = 8.000 kip Lào và = 16.000 đồng Việt Nam , rất dễ nhớ , vì cứ nhân lên hai lần ! Lần này , tháng 12 năm 2016 , tỉ giá đổi tiền ở Kampuchia và Lào vẫn như trước đây ít nhất 7 năm , đó là 1usd được 4.000 riel Kampuchia và 8.000 kip Lào . Riêng Việt Nam thì khác vì năm 2009 đổi 1usd được 16.000 đồng , còn bây giờ được 22.500 đồng , coi như bị mất giá gần . . . 50% !
Xin trở lại với Si Phan Don ! Đây là thời gian nghỉ ngơi an dưỡng bên dòng Mekong . Ăn uống thì khỏi nói vì được liên tục thưởng thức ẩm thực cá sông nướng , đặc sản nơi đây , và dùng với xôi .
Trọn ngày hôm sau dành cho tour đi ghe qua hai cù lao Don Det và Don Khon . Ghe nhỏ mà chủ tour đi rước khách nhiều nơi nên hơi đông và mất nhiều thời giờ , toàn là du khách Tây !
Don Det và Don Khon là hai cù lao nhỏ , chỉ dài chừng vài cây số nhưng một số hộ dân trên cù lao đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội , lo sửa sang nhà cửa , xây thêm nhà nghỉ , kinh doanh và sống dư dả với nghề du lịch .
Ở phía nam , cuối cù lao Don Khon , gần Kampuchia , cũng có một khu vực thỉnh thoảng thấy xuất hiện cá heo nước ngọt - Irrawaddy Delphin. Thế là lại có dịch vụ thuê ghe đi . . . ngắm cá heo nhưng hiếm khi được gặp loài cá heo sắp bị tuyệt chủng này !
Lần trước , ghe đến Don Khon nên mình đã có dịp khám phá Don Khon . Lần này ghe cho khách xuống ở đầu phía bắc cù lao Don Det , thế là mình có dịp đi một vòng cù lao này dưới cái nắng và nóng của buổi trưa Hạ Lào ! Đi bộ 4km đến cuối cù lao thì có cây cầu bê tông nối với cù lao Don Khon .
Thế là trôi qua hai ngày trên cù lao Don Khong . Tối đi ngủ sớm , sau một ngày lênh đênh trên sông Mekong vùng Si Phan Don , sáng mai dậy sớm , khởi hành sớm để kịp hẹn dưới chân đền Vat Phou với 3 người bạn mới !
Từ Don Khong đến đền Vat Phou dài 120km và phải qua phà sông Mekong ở thị trấn Champasak nên muốn đến đúng hẹn mình đã . . . ra đi khi trời vừa sáng - 6g30 ! Lần này mình cũng gặp trường hợp dùng phà như ở phà sông Mã , phía bắc Lào cách đây 2 năm : Phà chở xe ô tô chỉ chở ô tô , xe máy xin mời qua bến cách đó vài trăm thước ! Có thể đây là một cách để tạo ra thêm việc làm !
" Phà " chỉ là cái xuồng như xuồng ba lá nhỏ xíu , chở một xe máy và người mà chòng chành ghê lắm , không dành cho người . . . yếu tim ! Không có vé mà phải trả cho lái đò 30.000 kip , mắc gấp 3 lần phà sông Mã và cũng mắc gấp 3 lần cho chuyến phà chính qui vẫn chạy ở đây ngày trước !
Rất vui được gặp 3 người bạn , Trương BC , Nguyễn Văn Bình và chị Thạch Anh , quen qua mấy bài du ký trong thế giới ảo , bây giờ gặp nhau trong đời thật ! Vừa giải khát vừa chuyện trò , trao đổi những kinh nghiệm quí giá trong các chuyến đi chơi . Đã chia tay rồi nhưng vẫn còn lưu luyến , cùng dùng bữa trưa với nhau vì cũng gần 12g rồi .
Rồi cũng tạm biệt nhau , hẹn gặp nhau giữa Sài Gòn ! " Quân hướng Tiêu Tương , ngã hướng Tần . Ba người bạn lên xe máy đi về hướng nam , đến thác Khon Phapheng , còn mình . . . lên núi , lên đền Vat Phou .
Vat Phou và cố đô Luang Prabang là hai di sản của Lào được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới . Thăm quan Vat Phou xong , không phải . . . lụy đò như lượt đi mà có thể đi một lèo 45km trên con đường mới làm xong , cuối đường qua cầu Mekong là đến Pakse .
Pakse là thủ phủ của tỉnh Champasak , 66.000 dân , chỉ cách ngả ba biên giới Việt Nam - Kampuchia - Lào chưa đầy 300km ! Các chuyến xe đêm chở khách từ Phnom Penh - Kampuchia lên Vientiane - Lào và ngược lại đều ghé Pakse vào sáng sớm , nơi đây coi như là thành phố giữa đường - Midway City .
Vẫn nhà nghỉ Fang Sedon như những lần trước nhưng lần này chắc là lần cuối vì phòng bết bát quá ! Đi dạo một vòng thì thấy cây cầu cũ be bé xinh xinh chỉ cho xe máy lưu thông đã . . . không còn nữa ! Thay vào đó là cây cầu mới " đàng hoàng hơn , to bự hơn " !
Khu bờ sông cũng đã giải tỏa , không cho buổi chiều buôn bán tràn lan như trước nữa nhưng lại không làm vệ sinh nên trông rất dơ dáy , nhếch nhác !
Buổi tối mình được ăn món Lào trong nhà hàng Xuân Mai - Việt Nam , ngay trung tâm phố , rất ngon !
Cách Pakse 40km về phía tây có cửa khẩu Vang Tao - Lào và Chong Mek - Thái Lan nhưng mình không muốn mất công và mất thời giờ cũng như nhuệ khí nếu lại . . . bị chê không cho qua nên đã có chương trình tiếp tục cuộc Vạn lý độc hành bên nước Lào anh em ! Chị Thạch Anh có cho biết là tại cửa khẩu này , hồi đầu năm nay Thái Lan đã không cho đem xe máy qua !
Thành phố kế tiếp là Savannakhet , thủ phủ của tỉnh cùng tên , cũng nằm bên tả ngạn sông Mekong , cách Pakse 240km , lớn thứ nhì Lào với 110.000 dân . Khách sạn lần này là Hotel Savanbanbao . Dinh thự này khi xưa là nơi ở của General Phoumi Nosavan và đội bảo vệ của ông .
Từ nhiều năm nay , mặt bờ sông của thành phố này không được trọng dụng đúng mức , chưa xứng đáng với thành phố lớn thứ nhì của cả nước !
Tại một địa điểm đẹp nhất bên bờ sông Mekong , nhân dân Savannakhet đã xây dựng và khánh thành ngày 19 tháng 5 năm 2013 công viên Hồ Chí Minh . Giữa công viên có một tấm bia có hình Chủ tịch Hồ Chí Minh với những hàng ghi chú bằng tiếng Lào và tiếng Việt .
Giữa phố có chợ đêm nho nhỏ , chủ yếu phục vụ bà con ăn hàng quà . Gần đó là nhà thờ công giáo St. Teresia , đa số giáo dân ở đây là người Việt Nam .
Hành trình sẽ dẫn ta đi tiếp đến Thakhet , cách Savannakhet 145km về phía thượng nguồn sông Mekong và cũng nằm bên tả ngạn .
Thakhet là thủ phủ của tỉnh Khammuon , 55.0000 dân . Giữa phố cũng có chợ đêm nhỏ , cũng còn tồn tại vài căn nhà xây dựng từ hồi còn thuộc Pháp trước đây cả trăm năm .
Hotel Sooksomboon trước đây là một dinh thự đẹp thời thuộc địa , trong một khuôn viên rộng lớn bên bờ sông , gần bến phà đưa người qua Nakhon Phanom - Thái Lan . Du khách Việt Nam muốn qua Thái Lan chơi , thủ tục vô cùng đơn giản , chỉ cần hộ chiếu , đến bến và . . . sang ngang !
Phà thật ra chỉ là con thuyền lớn trung bình và chỉ chuyên chở người thôi , không được phép chở xe máy qua ! Thuyền qua lại thường xuyên , đi chơi bên Nakhon Phanom - Thái Lan xong thì xuống thuyền , lại vô Lào , đóng dấu mới vào hộ chiếu !
Điểm đến cuối của chặng ngược sông Mekong là thủ đô Vientiane . Về cự li thì nên ghé nghỉ đêm tại Paksan , ngả ba sông Nam San đổ vào sông Mekong , vì từ Thakhet đi Paksan 192km . Nhưng Paksan thực sự là . . . đêm buồn tỉnh lẻ mà lại là đêm Noel !
Thế là mình quyết định đi luôn về Vientiane , 333km ! Đây chắc là cự li dài nhất trong cả chuyến đi này . Nhờ quốc lộ 13 rất tốt , ít xe cộ lưu thông , ít có cảnh nhà dân bám sát đường như bên ta và nhờ xuất phát sớm - 6g30 nên 14g30 là mình đã đến Vientiane và có phòng nghỉ rồi !
Không thể nào nghĩ được là năm nay mình đón Noel trong nhà thờ ở Vientiane - Lào với cộng đồng người Việt và được nghe làm lễ bằng tiếng Việt !
Nguyễn Chí Hoài Nhơn