Karit là một cố gái Chăm xinh đẹp, nết na, đảm đương việc nhà . Một hôm vào rừng mót củi cùng cha, đến giữa trưa thì khát nuớc , mà sông suối lại không ở gần . Nàng Karit tìm được một lõm nước đọng trên phiến đá , bèn ghé miệng hớp vũng nước này …
Ít tháng sau thì bỗng dưng thấy mình mang thai , rồi nàng sinh hạ ra một đứa con trai, đặt tên là Jatol . Chàng Jatol mình mẫy lở lóet, xấu xí và bà mẹ lại bị mang tiếng chửa hoang nên dân làng xa lánh . Lúc trưởng thành, bỗng đâu có một con rồng xuất hiện liếm lấy người chàng, liếm tới đâu thì da chàng trắng mịn màng tới đó rồi chàng trở nên một chàng trai khôi ngô, tuấn tú….
Sau này, chàng Jatol lên làm vua xưng là PoKlong Garai .
(Họa tiết tháp Chăm Poklong Garai- Phan Rang ,ảnh do Nguyễn trí Mẫn chụp )
Chuyện kể 2
Ngày xưa , có một cặp vợ chồng nông dân nhìn thấy một đứa trẻ sơ sinh nằm trên bọt nước . Đứa bé bị trôi từ thượng nguồn sông Dinh đến ghềnh này thì kẹt lại ( sông Dinh chảy qua địa phận huyện Ninh Sơn , Phan Rang rồi chảy ra biển ) .
Tiếng khóc của đứa trẻ làm lay động lòng của cặp vợ chồng làm rẫy gần đấy, và rồi họ quyết định đem đưa bé về nuôi . Hai vợ chồng đâu biết rằng , đứa bé này được Bề Trên phái xuống để thử lòng dạ người trần . . . Trời làm cho đứa trẻ bị ghẻ lở đầy người , cốt để xem hai vợ chồng này đối xử như thế nào với đứa bé . Các thầy thuốc giỏi trong vùng cũng đền đều bó tay , không chữa khỏi . ..
Trong một buổi chăn trâu , cậu bé đang nằm nghĩ trưa thì có một con rồng vàng xuất hiện liếm hết những vết ghẻ lở trên người cậu bé . Sau đó, cậu bé trở nên đẹp đẽ khác thường…
Sau khi vị vua đương triều mất , quần thần nghe lời một vị chiêm tinh , cho vời cậu bé về cung phong lên làm vua, lấy niên hiệu là Poklong garai .
Chuyện kể về xuất thân của vua Poklong Garai thì có nhiều , chuyện này có vài chi tiết khác chuyện kia . Chuyện kể dân gian nên có nhiều dị bản , tôi chỉ tóm tắt về vị vua Chăm Poklong Garai mà ngày nay khi đi ngang qua thành phố Phan Rang ta sẽ thấy quần thể tháp Chàm Poklong Garai sừng sững ….
(Tháp Lửa – Trong cụm Tháp Poklong Garai – Ảnh do Nguyễn trí Mẫn chụp )
Poklong Garai là quần thể Tháp Chăm hùng vĩ nhất còn sót lại ở Việt
+ Tháp chính ( cao 20.5m ,dài 13.8m, rộng 10.71 m ) là nơi ở của Vua, dùng để hành lễ và thờ phượng .
+ Tháp Lửa ( cao 9.13 m, dài 8.18m, rộng 5.0 m) là bếp lửa của Vua .
+ Tháp Cổng ( cao 5.65 m, dài 5.10m, rộng 4.85 m) là nơi để Vua tiếp khách .
(Quần thể Tháp Poklong Garai -Phan Rang- )
Tháp Chăm ở Ninh Thuận được chia làm hai phong cách : Tháp Hòa Lai tượng trưng cho phong cách sớm và tháp Pôrômê , Poklong Garai tượng trưng cho phong cách muộn.
Tháp Poklong Garai được Vua Chế Mân chỉ đạo xây dựng vào khỏang cuối thế kẻ XIII đến đầu thế kỷ XIV .Quần thể tháp Poklong Garai đạt đỉnh cao trong kiến trúc, nghệ thuật điêu khắc của dân tộc Chăm . Ở mỗi cạnh, mỗi tầng của từng tháp được trang trí bằng các họa tiết đá , gồm đủ lọai hình người , hình đuôi rồng , hình lá , hình bò thần . Linga tám tay với khuôn mặt của vua Thần Hóa Pôrômê , Thu Chí ( Bà Trinh Nữ ) ở miếu thờ với bộ ngực tròn , đầy đặn nở nang và đôi mắt sống động ..
Nếu không thích văn hóa Chămpa cổ – có lẻ sẽ cảm thấy ít hứng thú , nhưng khi nghe kể về những câu chuyện cổ tích huyền thọai Chàm , về việc Vị Vua Poklong Garai “thi xây tháp” mới thấy cái phong phú trong văn học dân gian Chămpa cổ …
(Tháp Chính trong quần thể Tháp Poklong Garai – Phan Rang , ảnh do Nguyễn trí Mẫn chụp )
Huyền thọai 1 :
Vị Vua bên Tàu đem quân xâm chiếm đất phương Nam , vì đang thế kẻ mạnh muốn bành trướng lãnh thổ , nên thách thức “thi xây tháp” với vua Poklong Garai . Bên nào xây tháp xong trước thì bên đó được giữ đất, ngược lại bên nào thua thì phải rút quân về …
Đang là một thế lực hùng mạnh, giàu của cải, mạnh hùng binh nên vua Tàu đốc thúc quân lính đào đất nung gạch, xây tháp .. Trải qua 4 tháng trời mà vẫn chưa xong !
Trong khi đó , Vua Poklong Garai vẫn ung dung trên mãnh đất tổ tiên của mình . .Vào đêm cuối cùng của thời gian giao hẹn, Vua Poklong Garai mới cho quân lính dựng lên một khung tháp bằng gỗ và phên tre , rồi phủ thêm vải đỏ bên ngòai . . .
Đến sáng hôm sau, quân Tàu trông thấy tháp của Vua Poklong Garai thấp thóang ngay từ đằng xa mà không hiểu Vua Chăm có phép lạ gì mà xây nhanh thế , có lẻ đánh nhau chưa chắc ai thắng ai….
Cuối cùng , Vua Tàu đành chấp nhận rút quân khỏi đất phương
(Tháp Cổng -trong quần thể Tháp Poklong Garai ,TP Phan Rang, Ảnh do Nguyễn Trí Mẫn chụp )
Huyền thọai 2 :
Vua Poklong Garai du hành tìm kiếm địa điểm xây tháp , khi vào đến địa phận Panduranga thì lấy làm đắc ý , Nhưng miền đất này đang được cai quản bỡi một quản hạt người Miên – tướng Hakral ngăn cản . Không muốn chiến tranh xảy ra, Vua Poklong Garai thách thức tướng Miên “thi xây tháp” , ai xây nhanh hơn thì thắng , tướng Miên nhận lời . .
Vua Poklong Garai xây tháp trên đồi Balhla còn tướng Hakral thì xây ở vùng Balhul …
Rốt cuộc vua Poklong Garai thắng cuộc . . .
Còn có thêm vài truyền thuyết “thi xây tháp” của vua Poklong Garai nữa , chi tiết thì biến tấu khác nhau .. nhưng tựu trung đây là một vị vua giỏi, mang lại ấm no cho nhân dân mà sau này, người Chăm luôn luôn nhớ ơn .. Nhờ vậy, Vương quốc Champa phát triển mạnh dần . Phía Nam tới tận Châu Đốc, Tây Ninh , An Giang , ở Bình Định thì vào khỏang năm 982 , vào thời vua Yangpuku Vijaya thành Đồ Bàn được xây dựng. Đây cũng là kinh đô cuối cùng của Vương quốc Champa . ..
(Khu di tích Tháp Chàm -TP.Phan Rang ,ảnh do Nguyễn trí Mẫn chụp )
Quần thể Tháp Poklong Garai được chính quyền địa phương mở rộng bằng các công trình phụ mới xây xung quanh , tạo thêm không gian cho du khách và dân địa phương đến thăm quan . Quang cảnh thật thóang đãng, ngọai trừ các vật liệu trang bị cho công trình như cột đèn sắt , bóng đèn néon tròn không hòa hợp với đường nét cổ xưa của Tháp Chăm . .
Lang thang trong khu vực tháp , tôi gặp một nhóm em học sinh đang tham quan tháp Chàm . Mấy em kể , để vào được đây chơi , mấy đứa phải hùn tiền để mua vé vào cổng.. và ước ao được vài tấm hình lưu niệm . Chuyện này thì đâu có gì khó , tôi theo các em ra sân và chụp vài kiểu .. Hôm tôi nhận được thư hồi âm của các em , các em kể rằng khi thầy giáo gọi tên lên nhận thơ và hình tôi gởi , các em hãnh diện và vui mừng , xung quanh tiếng xít xoa của các bạn , giống như món quà bất ngờ nhận được trong truyện cổ tích ..vì các em không hy vọng rằng mấy ông du lịch bụi , lang thang này lại gởi hình cho chúng !
(các em học sinh thăm quan Tháp Chàm -ảnh do Nguyễn trí Mẫn chụp )
Hy vọng rằng , sau này các em có điều kiện sống tốt hơn để dễ dàng có ảnh mình thích, mua vé vào tháp Poklong Garai dễ dàng hơn . . .
Nguyễn Trí Mẫn
Số lần đọc: 7180
thap thật bí ẩn
quan thể tháp poklong thật lọng lẫy với đương nét nghệ thuật trên tháp thật hì vĩ gợi lên sự linh thiên