Món xoài bằm của Má

Giới thiệu: Đỗ Ngọc Hoánh là cây bút mới, nhưng là tay Guitar quen thuộc. Giọng ca lại càng thân quen*. Văn mới người cũ. Hoánh thì “đường đi lối về” ai cũng tỏ, hẳn Văn sẽ đằm thắm, nhẹ nhàng như Hoánh. Hoánh ở đây tuy một mà hai; một giọng Nẫu thuần khiết pha chút âm mỏng nhẹ nơi cô Bắc kỳ, tri âm của Hoánh…

Chiến tranh ập tới quê nhà. Gia đình ngoại phải đi tản cư vô trong này. Má rời quê mang theo món xoài bằm trộn mắm chân mộc mà đậm đà. Vô mùa xoài, những bữa cơm nơi thành phố của gia đình tôi, vẫn không sao sót được món xoài bằm mà cũng như hồi giờ, phải đích thân má bằm xoài má pha chế mắm, món đó mới độc đáo mới tốn cơm. Bữa ăn ở thành phố thịt cá đâu thiếu vậy mà các con các cháu của má, cũng chỉ chúi đũa vô tộ xoài bằm trộn mắm, mới thiệt kỳ!
   

Thật ra, xoài có quanh năm nhưng rộ nhất là vào khoảng này. Khoảng cuối mùa đông đầu mùa xuân. Và nhiều nhất vẫn là vào độ giêng, hai. Nghĩa là phải ra giêng lúc tiết trời vẫn còn dịu mát và không gian chưa bị cái oi ả, nóng nực gắt gao của mùa hạ… xâm lấn. Xoài có năm được mùa có năm mất. Hồi tôi còn ở quê thường được nghe người nhà và bà con nông dân nói: “Được xoài mất lúa“. Mà y như thiệt, năm nào cây xoài nhà ngoại tôi trĩu nặng những trái là trái, thì ruộng lúa của gia đình và chòm xóm cũng bị thất bát. Không bị sâu rầy phá hoại thì cũng bởi giống má hoặc ảnh hưởng hạn hán.

Trong Nam, người ta thường chiên cá rồi rưới nước mắm xoài bằm. Nước mắm thường được pha chế ngọt quá không phù hợp với khẩu vị của người miền Trung vốn ưa cái mặn mòi chân chất. Gia đình tôi cũng không là ngoại lệ và vào mùa xoài, má thường bằm một lần mấy trái còn xanh bỏ vô hai cái tộ lớn. Nhà vốn đông con cháu mà làm ít, người gắp được mấy đũa với lại xoài nhà có, hà tiện chi chứ! Xoài bằm rồi, má giã một chén ớt tỏi với đường vừa phải. Đường ở đây chẳng qua là để giảm bớt độ chua của xoài. Và, được sớt lấy một nửa làm mắm trong còn một nửa làm mắm ruốc. Sau cùng là trộn đều xoài với mắm, mắm với xoài cho thật thấm tháp mới thôi! Bữa cơm nhà hết sức đơn sơ, chẳng có gì ngoài hai tộ xoài bằm trộn mắm vậy mà mọi người trong gia đình ăn tới tới. Soong cơm đầy bắt vun nắp chẳng mấy lát hết vèo, sạch trơn. Mấy đứa em con cậu tôi còn chan cả nước trộn vô cơm và lua liên hồi. Nước trộn mằn mặn, cay cay, ngót ngót, chua chua. Ngon lắm! Nước ruốc còn hấp dẫn hơn vì rất mặn mòi. Ngoại tôi ngồi nhìn con cháu mải mê gắp, chan vừa cười vừa nói: “May mà nhà có xoài có gạo chứ không cái món này tốn cơm dữ lắm đây!”.

Chiến tranh ập tới quê nhà. Gia đình ngoại phải đi tản cư vô trong này. Má rời quê mang theo món xoài bằm trộn mắm chân mộc mà đậm đà. Vô mùa xoài, những bữa cơm nơi thành phố của gia đình tôi, vẫn không sao sót được món xoài bằm mà cũng như hồi giờ, phải đích thân má bằm xoài má pha chế mắm, món đó mới độc đáo mới tốn cơm. Bữa ăn ở thành phố thịt cá đâu thiếu vậy mà các con các cháu của má, cũng chỉ chúi đũa vô tộ xoài bằm trộn mắm, mới thiệt kỳ! Rồi hòa bình má và gia đình các cậu, dì tôi tứ tán khắp nơi. Cuộc sống cũng đã tạm thời ổn định nên đâu có ai muốn cảnh đổi thay. Đã vậy, ngôi nhà ngoại xưa bị đạn bom cày xới tan nát hết. Cuộc sống ở quê, ngày đó, lại túng thiếu cực khổ trăm bề nên đâu ai muốn về mà làm chi? Trong những năm tháng đó, cũng có đôi lần tôi theo má về quê ngoại. Đi chợ phiên ở Chợ Gồm rất vui và rất lạ nhưng vườn xoài nhà tiêu điều xác xơ sao thấy buồn mà thương quá!

Rồi tôi có vợ và cô ấy cũng bắt chước má, mùa xoài rộ không khi nào để cho bữa cơm ở nhà bị thiếu món xoài bằm trộn mắm ruốc, mắm trong. Biết ngón nghề điêu luyện của má chồng, vợ tôi ít dám giành giựt. Và má vui lắm khi được trổ tài, mỗi khi mùa xoài tới. Hồi còn khỏe, tay chắc má bằm xoài khéo lắm! Sợi xoài mảnh mai, rối lại như những sợi chỉ. Đẹp mắt vì cái màu xanh non mơn mởn. Rồi má yếu hơn… Nhìn tộ xoài má bằm mà tội! Sợi to và có khi còn cả lát… Bằm xoài đã vụng mà pha chế mắm càng dở hơn. Nhìn con cháu hết háo hức gắp, má cười buồn: “Tao lụt nghề rồi…“. Mà thật! Má đã lụt nghề bằm xoài và trộn mắm bởi mỗi năm mỗi thêm già và mùa xoài lại không thể không tới rồi đi. Đi rồi lại tới. Có ít ỏi gì đâu! Cả một quãng thời gian rất dài với bao mùa xoài đã đi qua cuộc đời của má.

Năm nay, mới đầu mùa mà xoài đã thiệt rộ. Để làm cho nhanh và bằm xoài cho đẹp, vợ tôi gọt vỏ rồi dùng cái sò rau củ để bào thành sợi. Nhìn kỹ thấy còn đều và khéo hơn là bằm bằng dao nữa kìa. Sợi xoài vẫn rất mảnh mai mơn mởn một màu xanh non. Mắm, cô ấy pha chế cũng rất vừa miệng vậy mà thật kỳ! Tôi ăn ít thấy ngon. Không cách gì ngon được như hồi mình còn nhỏ. Còn ở nhà ngoại, nơi tổ ấm của mấy má con với rất nhiều bữa ăn chan hòa biết bao kỷ niệm. Những bữa ăn với chỉ duy nhất là tộ xoài má bằm rồi trộn mắm mà hấp dẫn quá chừng…

Đỗ Ngọc Hoánh

 * Xin click chuột vào cụm chữ khác màu để link tới các bài viết liên quan.

   Số lần đọc: 4899