Tư Lác

Gò Bồi một quê hương sầm uất, nơi đây phong cảnh hữu tình. Nơi mà trước đây các nhà thơ lớn như Chế Lan Viên, Lưu Trọng Lư, Huy Cận . . . đã từng trải qua, và là quê hương của nhà thơ Xuân Diệu.

Chợ Gò Bồi đã có lâu đời, dòng sông Gò Bồi mênh mang sâu thẳm. Hai bờ sông xanh biếc một màu. Gió nồm chiều lồng lộng, mang theo hơi nước mát rượi. Thằng Tư may mắn được sinh ra ở đây. Cả cái chợ Gò Bồi này, bà hàng xén nào cũng biết nó. Mẹ nó cũng bán hàng xén. Oi các bà hàng xén hay kháo nhau, nên chuyện gì cũng biết tong, biết tọt. Bà nào cũng ước con mình học giỏi sao như thằng Tư. Cái thằng chẳng mập gì hết, cao dong dõng vậy mà học giỏi. Năm ngoái nó đã thi đậu vào đệ thất trường Kỹ Thuật Qui Nhơn rồi, nhưng rồi bỏ không đi học. Mẹ nó thương, vì có một cục cưng mà, cho nó đi học xa sợ nhớ.

Thế là Tư phải đành học ở trường tư Huỳnh Thị Lưu, ở đây có các cô học sinh Hồng, Đào các cô gái đẹp xinh đến từ miền Tư Cung Phước Thắng. Nó thấy xinh đẹp và hạnh phúc làm sao, nên quên mất nỗi buồn theo năm tháng.

Tư Cung là một vùng mà thiên nhiên ưu đãi nhất của xã Phước Thắng. Ở đây cảnh đẹp, người đẹp và Hồng với Đào là hai cô xinh đẹp nhất trong số các người đẹp. Ơ đây. Oi ồi ơi, cô Hồng với Cô Đào mặt áo dài trắng, đội nón đi trên hai xe đạp uốn lượn trên đồng mạ xanh dưới ánh nắng ban mai thì không có bức tranh nào đẹp hơn thế. Cho nên Tư nghĩ cũng có lý, được gần mẹ gần nhà, gần phong cảnh nên thơ và người đẹp.

Sự an tâm ấy rồi cũng nguôi ngoai, hè đến là thầy Anh đi rao rảo chiêu sinh lớp luyện thi đệ thất và thằng Tư ở trong tầm ngắm của thầy. Lớp học gồm có Trương văn Tư, Đào văn Cư, Lê Tự Đồng, Lê Khánh Luận, Trần Xuân Quốc, Mang Kén. . .. Đó là kể theo thứ tự học giỏi từ trên xuống dưới. Thực ra thằng Tư với thằng Cư cũng chẳng học giỏi hơn gì, vì nó già hơn, học trên một lớp bây giờ thi lại lần thứ hai mà. Hồi ấy thằng Luận rất ghét thằng Tư, vì mỗi lần thầy cho hai bài thằng Luận mới làm xong một bài thì thằng Tư đã nhảy phóc ra khỏi cửa sổ rồi. Xong mùa học ấy, cả đám kể trên đều đậu vào lớp 6 trường Trung Học Cường Để Qui Nhơn (Công ơn thầy Nguyễn Ngọc Anh thật khó quên).

Sau mùa hè ấy để chuẩn bị cho năm học mới, là thằng Tư đã sành hết cái thị xã Quy Nhơn này rồi. Với cái thùng cà-rem trên vai và chiếc xe đạp nó đủng đỉnh đi thăm hết các đường phố của thị xã trong nửa mùa hè còn lại. Không biềt giờ này Tư có thời gian để nghĩ lại miền quê, nghĩ lại cảnh những người bạn gái lượn xe trên bờ ruộng. Ừ mà lúc này là chiến tranh mà. Mọi người ai cũng tới tấp bươn chải kiếm sống qua ngày, vượt qua những khó khăn trước mắt. Và Tư cũng vậy.

Gia đình Tư đã tản cư xuống Quy Nhơn và sống trong một căn nhà tạm bợ, mọi thành viên đều phải tham gia làm kinh tế, riêng thằng Tư qua hè là ưu tiên cho nó đi học. Học chỉ được vài tháng rồi lải rải thằng Kén, thằng Cư, rồi thằng Luận biến mất.

Rồi một ngày đẹp trời tình cờ Tư gặp Luận với bộ pyama màu xanh, màu của đất trời, của biển. Vì Luận bây giờ đang xa cả ba lẫn mẹ, nó sống với bà con nên mọi sự nhờ đất trời. Do đó cung cách và màu sắc nó ăn mặt cũng tương phản như vậy. Tư và Luận mừng rỡ gặp nhau. Tư đưa Luận về nhà chơi cho biết, và từ ấy khắn khít giúp đỡ Luận trong việc cho mượn sách vở và chỉ cho Luận học. Hai thằng bạn đã thân, giờ lại thân hơn. Luận ban ngày phải phụ việc bán ở chợ, ban tối mới có thời gian tự học; biết thân phận mình nên rất cố gắng.

Đôi bạn thân thiết, Luận âm thầm lo học, còn Tư vừa học vừa yêu. Vì Tư bảnh trai, học giỏi, chữ đẹp, đàn hay,biết hát. Còn Luận chả biết cái cóc gì. Gọi bảnh trai cho thằng Tư nó vừa lòng, chứ thật ra lác mà bảnh cái gì. Cái lác đến độ có biệt danh, thuở đầu xuống Quy Nhơn, nếu có thằng bé nào gọi nó là Tác Lư thì nó nghĩ là đồng hương rồi. Nó yêu hết cô này đến cô khác. Rồi một lần hỏi lại thì nó đã tán một cô bạn mà Luận thầm yêu mến rồi (Huỳnh Hoa, con tiệm vàng Thành Lập). Cái thằng giỏi nhỉ. Không biết, nó có biết ấy là người mà bạn nó yêu không?

Hết Tú tài bán,đến Tú tài toàn, rồi lũ lượt kéo nhau vào Sài Gòn. Tư chia tay với Hoa vào thời điểm ấy. Luận vẫn còn thương Hoa nhưng vì nể bạn. Rồi thằng Tư trúng tuổi đi lính, thằng Luận vẫn còn may mắn theo học.

Rồi sau ngày 30/4 nó hớn hở, gương mẫu khăn gói lên đường. Một bài học cho nó về sự sốt sắn gương mẫu ấy. Rồi ngày nó mãn hạn, nó nghĩ rằng nó sẽ làm giàu. Nó đi buôn đây đó, nhưng thấy chẳng giàu. Bỗng nó nghĩ làm công nhân là vinh hạnh hơn hết, vì đó là giai cấp lãnh đạo. Rồi Tư đi đục đường đặt ống, dẫn nước đến mọi nhà. Nó sung sướng được phục vụ nhân dân. Một lần nó than khó, đó là khi đi phục vụ cho nhà người yêu cũ của nó. Không biết khó là ở chỗ, là vì nó xao xuyến động lòng, hay ở chỗ sợ thằng chồng của người yêu cũ của nó ghen. Nhưng dù sao tôi cũng thông cảm với nó.

Má của Tư một người mẹ rất thương con, lúc nào cũng chăm chút cho nó, lo cho nó đủ điều. Cả nhà còn ba chị em gái nữa, nhưng mọi thứ đều ưu tiên cho nó. Chả ai suy bì, mọi người đều mong cho nó sung sướng, hạnh phúc. Nhất là người mẹ, người mẹ chờ đợi được nhìn nó sung sướng. Chờ lâu quá,bà đã không còn đủ kiên nhẫn và trút hơi thở cuối cùng.

Rồi khi nó chuốm già, nó nghĩ ta cũng gìn giữ những thành quả. Bây giờ nó cũng gương mẫu, ngồi gác những thành quả cách mạng. Một thằng bạn học giỏi đậu đầu trong kỳ thi đệ thất năm 1964, nay tình cảnh của nó như vậy.

Không biết chợ Gò Bồi bây giờ còn lại được mấy bà già hàng xén để nghe chuyện thằng Tư.

Lê Khánh Luận
Sài Gòn 06/08/2007

Nguồn: Tập San Kỷ Niệm Một Thời, số 2, 2007 (đặc san xuất bản hàng năm của các lớp 12B1,12B2,12B3 Cường Để khóa 1964-1971)

   Số lần đọc: 2231